Lokal seçimler için start verildiğinden bu yana şöyle bir sorunun yanıtı aranıyor: Belediyelere tekrar kayyım atanır mı? Evet, demokrasinin olduğu memleketlerde bu soru abesle iştigal diye kıymetlendirilir. Fakat Türkiye’de bu yaşandı, HDP’nin kazandığı belediyelere iki kere kayyım atandı. Seçimler bitti ve demokratik ülkelerde insanların aklına bile gelmeyen soru, DEM Partili adayların kazandığı bütün kentlerde tekrar soruluyor: Kayyım atanacak mı?
Bunun haksız bir soru olmadığını, seçimden çabucak sonra Van’da yaşananlar ile Hakkari Belediyesi’ne kayyım atanmasından anlıyoruz. Seçimlerinde üzerinden 4 ay geçti. Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Eş Başkanı Serra Bucak ile ortadan geçen 4 aylık süreci bu sorunun tartısı altında konuştuk. Kayyım uygulamasının belediyelerde ve kentte yaptığı tahribattan yeni gayelere, bu maksatlara nasıl ulaşılacağına kadar oldukça problem konuştuk. Fakat söyleşi, hiç hesapta olmayan bir bahisle, caddelere Kürtçe yazılan trafik ihtarlarının valilik tarafından silinmesi problemi ile başladı.
STANDARTA UYGUN OLMAYAN KÜRTÇE Mİ, YAZI KARAKTERİ Mİ?
Van’da, Diyarbakır’da, Batman’da, Mardin’de caddelere yazılan Kürtçe trafik ihtar yazıları silindi. Bu yazıları kim sildi? İçişleri Bakanı’nın bir talimatı mı var yoksa valiler kendi inisiyatiflerini kullanarak mı sildirdi?
Van’la başladı, Diyarbakır’la sürdü ve devam etti. Bize yazı Vali Murat Zorluoğlu’nun imzasıyla cumartesi günü geldi. Biz yazının Kürtçe’ye yönelik olduğuna dair bir yorum yapmak istemedik. Dedik ki herhalde yazı puntosunda ya da o yazının yaya geçidindeki aralığına nazaran aşikâr bir standarta uymadığı düşünülmüş. Ulaşım dairemiz, hukuk danışmanımız kıymetlendirdi. Dedik ki bizim yazılar bütün standartlara uygun biçimde yapılmış. Anlamak için tekrar yazı yazdık, ‘Tam olarak standarttan ne kastettiğinizi anlamıyoruz’ dedik. Zira biz standartlara uygun görüyoruz bu 19 noktadaki yazılamalarımızı. Hani kelam konusu diğer bir şeyse duymak, bilmek istiyoruz dedik. Bir karşılık almadık. Bizim yazımızı ve karşılığını beklemeden pazar akşamı başladı silmeler. Yani Cumartesi bize yazı geliyor, biz pazar sabahı valiliğe yazıyoruz. Bunların hepsi hafta sonu oluyor. Kamu kurumu olsun, valilik olsun, belediye olsun kimi işler konuşarak kıymetlendirilir. Vali yardımcıları, bizim hiç haberimiz yok, formunda bir yaklaşım sergilediler. Lakin yazı Vali Bey’in yazısıyla, imzasıyla geldi. Sonra baktık ki işte Kürtçeleri sildiler.
Serra Bucak Aslında daha evvel de yazılar yazılmıştı ve kayyımların silmediği bu yazılar, vakitle zaten silinmişti. Artık neden müdahale ediliyor?
Bu kentte Kürtçe ile ilgili tartışma yürütmek biraz zorluyor bizi. Zira 17-18 yıldır bu kentte çok lisanlı belediyecilik hizmetimiz var. Ve bunu pratiğe de dökmüş bir anlayışımız var. Bu 17-18 yıllık pratik, çok dillilik mahallî hizmetlere ziyan vermedi. Bilakis büyüttü, geliştirdi, insanların merakını uyandırdı. Burada bir anadili gerçeği ve bir asimilasyon gerçeği var. Bu anadili konuşan bir jenerasyon var ancak konuşamayan yeni bir jenerasyon de var. Onların ortasında köprü kurmak lokal idarelerin vazifesi değil mi? Soruna daha geniş bir perspektifle bakıyoruz. Bizim belediyelerimizin geleneğinde Kürtçe kültür sanat etkinliklerinin yeri çok büyüktür, kıymetlidir. Bütün bir kent bilir.
Kürtçe trafik yazıları standarta uygun olmadığı için silindi. Lakin Kürtçe tabelalar hatta belediyenin duvarında Şaredariya Mezin ya Amedê (Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi) yazısı var. Bunlar da silinir mi?
Eğer standarta uygun olmayan Kürtçe yazılmasıysa… Demek ki o denli. Yani onların değerlendirmesine, yorumuna nazaran o denli. Hani şimdi levhalara, tabelalara bir şey gelmedi. Tahminen bununla başlayıp levhaların, tabelaların da indirileceği bir süreç hedefleniyor diye insan düşünüyor. Dileriz bu türlü olmaz. Bu türlü olmaması için uğraş göstereceğiz.
Şehre atandığında siz Vali Bey’i aradınız ve tebrik ettiniz.
Evet, hakikat.
Sonra valiliğin düzenlediği bir toplantıya davet edildiniz ve katıldınız. Aslında yıllar sonra Vali ve belediye başkanı arasında bir diyalog kurulmuş oldu. İki tarafın diyalog kurmaya kapalı olmadığı hissedildi.
Vali beyefendisi tebrik ettik, zira buraya, bu kente atandı. En son gayemiz tüm kurumlarla birlikte çalışabilmek. Toplumun yararı için birlikte çalışmayı önemsiyoruz. Yatırım İzleme Uyum toplantısına pek çok kamu kurumunun, üniversitelerin, bu kentte yatırım yapan, yatırım planları olan tüm kamu kurumlarının katıldığı bir toplantıydı. İlçe belediyelerimiz de katıldı. Evet, orada tekrar küçük de olsa bir selamlaşmamız oldu. Kentimizin devasa, kronikleşmiş meseleleri var. Bunlara tek başına bir belediye, tek başına DİSKİ ya da valilik yanıt olamaz. O toplantı sonrası, DİSKİ ünitemiz vali yardımcılarıyla bir ortaya geldi. Tekrar sportif faaliyetler bahisli bir toplantıya buradaki genel sekreter yardımcımız katıldı. Hani bir olağanlaşma ümit ediyorsak, bir olağanlaşmayı amaçlıyorsak yerelde bu görüşmelerin yapılması gerekiyor. Halkın ve kentin faydası için de bu kıymetli.
Ama yazının silinmesi makûs bir izlenim bırakıyor.
Evet, yazının silinmesi kimi şeyleri sorgulatabiliyor. Ne oldu? Nereye, hangi yola evrilecek bu süreç? Açıkçası biz de tartışıyoruz bunları. Bir gerginlik siyasetine mi dönülmek isteniyor? Birtakım farklı sesler de var tabi. Hükümet tek başına değil, hükümetin de bir ortağı var. Ankara’da tahminen bir basınç var, tahminen bu taraflı bir tartışma, konuşma var. Fakat bütün bunların ötesinde, burada kendi anadiliyle bağlantı kuran, kendi anadilini benimseyen, geliştiren, kurumlarıyla birlikte büyütmeye çalışan bir sistem var.
Serra Bucak,Vecdi Erbay’ın sorularını yanıtladı ‘ÇOK ÇALIŞARAK RUHSAL BASKININ ÜSTESİNDEN GELİYORUZ’
Sokağı dinlediğimizde şöyle bir şey var: Belediyelere iki sefer kayyım atandı ve şu anda da politik ortam gergin, belediyelere yine kayyım atanabilir. Sokakta bu kaygı lisana getiriliyor ve biliyorsunuz, seçimden evvel de bu tasa konuşuluyordu. Beşinci aya girdik ve ne memnun ki kayyım atanmadı. Bu müddet içinde belediye eş başkanı olarak siz de bu türlü telaşlar yaşadınız mı ve bu tasayla nasıl başa çıktınız?
Doğru, istisnasız herkes yaşıyor bu korkuyu. Hem bizim için hem belediye çalışanları için kuvvetli bir beş aydı kuşkusuz. Tam da bahsettiğin noktada bu ruhsal atmosferin içerisinde olmak, vakit zaman o atmosferi aralıyor olmak, önünü görmek… Vakit zaman da o atmosferin sizden yahut sizden bağımsız sebeplerle kapanıyor olması… Bunu biz içeride de çok yaşıyoruz. Kendi işçimizin hissinde da bunu hissediyoruz, görüyoruz. Çok net söyleyelim. Örneğin biz, evet yeni seçildik, önümüzde bir tahribat vardı. Evvel bir baktık bu kentte, bu belediyenin içerisinde ne olmuş? Bir iki ay sonra kimi şeyleri görmeye başladık. Ve kelamını ettiğin ‘kayyım atanır mı’ ruhsal baskısını da çalışarak, çok çalışarak gidermeye çalışıyoruz. Her gün yeni işler sunuyoruz ünitelerdeki arkadaşlarımıza. Yani biz kayyım atanır diye çalışmadan geçirmedik bu süreyi. Zira kent 8 yıllık kayyım periyodunda büyük bir tahribata uğradı ve biz kayyım atanır mı diye düşünmeden halkımıza hizmet götürmeliyiz.
Çok yenisiniz lakin belediyeye yönelik tenkitler de var. Mesela kentin örf ve adetlerinin belediyenin uygulamalarından ötürü olumsuz manada değiştiği tez edildi. Halbuki kurşunlanan kafeler dahil birçok yer kayyımlar periyodunda açılmıştı. Sizin yönetiminizdeki belediyenin sorumlu tutulma eforunu nasıl değerlendiriyorsunuz?
Bizim bu kent için çalıştığımızı, çalışacağımızı biliyorlar. Bu nedenle saldırma gereksinimi duyuyorlar. Bu kentin gereksinimleri neyse onları karşılamaya çalışacağız. Kafe gereksinimi olur, Kur’an kursu olur, insanlarımızın taleplerini karşılamak için çalışacağız.
‘KUR’AN KURSU KAPATMADIK’
Kur’an kursu kapattığınız da argümanlar arasında. Kur’an kursu kapattınız mı? Kapatıysanız kaç tane kapattınız?
Hiç kapatmadık. Neden kapatalım? Halkımızın talebi varsa Kur’an kursu da açarız, dil kursu, çeşitli mesleklere yönelik kurslar da açarız. Hatta bakın, Halk Eğitim Merkezi, içinde Kur’an kursu da olan bir projeyi iptal etmek istedi ve biz buradaki kursların devam etmesini sağladık. Değişik semtlerde kurumlarımızın çalışmaları olacak, burada halkın talebine nazaran kurslar açacağız. Biz bütün kente, mütedeyyin ya da değil, herkese hizmet götüreceğiz. Geçtiğimiz günlerde bayanlar için bir havuzun açılışını yaptık mesela. Zira bayanların gereksinimi vardı.
YEŞİL ALANLAR DA RANTA
Kayyımların tartışılan uygulamalarından biri de imara açılan alanlardı. Bu biçimde tarım alanlarının yanı sıra yeşil alanların da ranta açıldığı tez edildi sivil toplum örgütleri tarafından. Bu mevzuda tespitleriniz var mı?
Yeşil alanla ilgili örnek vermek gerekirse: Yeşil alanlara yönelik hücumlar, park ve bahçelerin imara açılması vakitle yeşil alanların azalmasına neden oldu. Demokratik lokal idareler devrinde kişi başına 10 metrekare yeşil alan/ortak kamusal alan kriteri uygulanırken, kişi başına 12 metrekare yeşil alan kapasitesine ulaşıldı. Kayyımlar ise Hevsel, Talaytepe, Mastfıroş Zirve’nin vasfını değiştirerek yapılaşmaya açtı ve kişi başına düşen yeşil alan 4 metrekarenin altına geriledi.
Kayyım devrinde yapılan imar değişikliklerinin ranta neden olduğunu söylüyorsunuz. Buna yönelik somut tespitleriniz var mı?
Var tabi. Bakın mesela Kayapınar ilçesinde 94,735,45 metrekare alan büyüklüğünde bir parkın (Luna Park) niteliği ticari alan olarak değiştirilerek 29 yıllığına kiraya verildi.
Kira bedeli evvel yıllık 400 bin TL, akabinde 600 bin TL’ye çıkartılıyor. Bu devasa alanı kiralayan şirketin yalnızca park içindeki bir işletmeden (McDonald’s) aylık aldığı kira bedeli 350 bin TL. Park içinde müsaadesiz yükselen yapılarla birlikte farklı büyüklükte 10 işyeri bulunuyor. Kelam konusu şirket ayda en az 3 milyon 500 bin TL para kazanırken, belediyeye verilen yıllık fiyat 600 bin TL.
Kayyımlar devrinde ‘şartlı -şartsız bağış’ uygulaması da dikkati çeken bir işleyiş. Yapılan incelemelerde ‘şartlı bağış’ ismi altında parayı verene ‘kişiye özel imar planı’ hazırlandığı görülüyor. Mesela Silvan İmar Planı. 200 bin liradan başlayıp 4 milyon liraya kadar çıkan onlarca ‘bağışın’ sebebi yeşil, spor yahut park alanı olan emlakın niteliğinin konut ve ticaret alanına çevrilmesidir. Genesis Hastanesi örneğinde olduğu üzere ‘nitelikli işgal’ teşebbüsleri yaygınlaştı. O denli ki kaçık yapı adeta bir borsaya çevrildi. Kaldırımlardan kültürel varlıklara kadar işgaller yaygınlaştı. Ayrıyeten bakanlıkların belediyeden görüş almadan resen onayladığı planlar rant ve rüşvet çarkını büyüttü. Bakanlığın maliye hazinesi mülkiyetindeki parsellerde belediyeden görüş almaksızın üst ölçekten alt ölçeğe kadar resen planlar yapıp onaylaması, ilerleyen yıllardaki plan çalışmalarında gelişim bölgelerini kısıtlayıcı meseleler doğurdu. Kayyımlar devrinde bunlara benzeri birçok usulsüzlük, kayırmacılık, yolsuzluk tespit ettik.
Serra Bucak: Bizim emekçi attığımızı söylüyorlar. Bu telaffuz, bu argüman büyük bir haksızlık. ‘BELEDİYEYE İLİŞKİN 44 TAŞINMAZ ÖTEKİ KURUMLARA TAHSİS EDİLDİ’
Bir de şu var, kayyımlar seçimlerden çabucak evvel belediyelere ilişkin birçok yapıyı öteki kurumlara devretti. Bu husustaki tespitleriniz nedir? Bu sistemin belediyeleri güç durumda bırakacağı kesinlikle ise bu yapıları geri almak için bir teşebbüsünüz olacak mı?
Başka kurumlara tahsis edilen taşınmaz sayısı 44. Bunlar Sur, Kayapınar ve Yenişehir müftülüğü, vilayet, ilçe ulusal eğitim müdürlükleri, Sağlık İl Müdürlüğü, Kültür Turizm İl Müdürlüğü ve Gençlik Spor Vilayet Müdürlüğüne tahsis edildi. Mülkiyeti Hazine’ye ilişkin 13 taşınmaz, üzerlerinde büyük bütçeler harcanarak yapı inşa edildikten sonra öbür kurumlara devredildi. Bu da belediyenin yatırım ve hizmete dönüşmesi gereken kaynaklarının amaç dışı alanlara aktarılması manasına gelmektedir ve belediye açısından bir kamu ziyanı yaratılmaktadır. Bunları geri almak için türel yoldan teşebbüslerimiz oldu. 25 yıl mühlet ile bedelsiz tahsis edilen 17 taşınmamızın 12’si meclis kararı ile iptal edildi fakat tamamına ait yürütmeyi durdurma kararı verildi. Bunu yapmak zorundayız zira kayyımların belediyenin taşınmazlarını bu formda öteki kurumlara tahsis etmesi hem belediyeyi ağır bir ekonomik yük altında bırakıyor hem de taşınmazların emelinin dışında kullanılmasına neden oluyor. Ekonomik önlemlerle belediyelerin kontrol altında tutulmaya çalışıldığı bir devirde bu uygulamanın önüne geçmemiz gerekiyor.
KİMSENİN EKMEĞİ İLE OYNAMADIK, OYNAMAYIZ
Büyükşehir Belediyesinin personel kıyımı yaptığı gerekçesiyle Hizmet İş Sendikası belediyenin önünde çadır açtı. Personel kıyımı yapıyor musunuz?
Bu telaffuz, bu tez büyük bir haksızlık. Biz kimsenin ekmeği ile oynamadık, oynamayız da. Bizim personel attığımızı söylüyorlar, hali hazırda mevcut işçi sayımız 3 bin 825. Yani evvelki kayyımla karşılaştırdığımızda ortadaki fark yalnızca 95’tir. Bu sayının çoğunluğu da kayyımın istifa eden yahut tayin isteyen işçidir. Bir de şuna bakalım, kayyımlar periyodunda birçok belediye işçisi Kanun Kararında Kararname ile işten çıkarıldı. İşten çıkarılan bu arkadaşlar belediyeye yıllardır hizmet veren, prosedürü bilen, alanına hakim insanlardı. Bunlar işten çıkarılınca belediyenin işleyişi konusunda büyük kahırlar yaşandı. Lakin kayyımlar bu boşluğu kendi insanlarıyla doldurmaya çalıştı ve sonuç ortada: Bu kent ve bu kentin insanı için hiçbir şey yapılmadı. Bununla ilgili bir detay daha vereyim, 657 sayılı kanunun 59’uncu unsurundaki istisna durumu suiistimal edilerek, yalnızca Diyarbakır ve ilçelerinde en az 25 kişi Karadeniz başta olmak üzere farklı vilayetlerden partili şahıslar getirilip memur yapıldı ve öteki kentlere tayin ettirildi. Bunun Diyarbakır’a hiçbir yararının olmadığını söylemeye gerek bile yok. Diyarbakır 8 yıl boyunca bu anlayışla, bu liyakatsizlikle yönetildi. Bunu söylüyorum zira Diyarbakır için bürokratlar ithal edildi ve Diyarbakır’ı ve muhtaçlıklarını bilmeyen bu insanlara birkaç maaş birden ödendi. Tahribat, yağma, talan dediğimiz de budur işte. Belediyenin önünde çadır açan Hizmet İş Sendikası bütün bunlar olup biterken sesini çıkarmadı. Artık birkaç bankamatik çalışanının işine son verildi diye aksiyon çadırı kuruyor. Bu personel hakkıyla ilgili bir aksiyon değil ve hakkaniyetle de ilgisi yok.
KENTSEL DÖNÜŞÜM VE TOPLUMSAL KONUT PROJESİ
Deprem Diyarbakır’da temel olarak Bağlar ilçesini vurdu diyebiliriz. Bu fakir ilçede birçok insan evsiz kaldı. Geçtiğimiz günlerde bir toplantıda konut sıkıntısıyla ilgili kimi açıklamalarda bulundunuz. Fakir insanların konut edinmesi konusundaki projeniz nedir?
Eski Bağlar’ın yerinde dönüşümü projesi yeni bir şey değil aslında. Bu zelzelenin de sorunu değil. Çok düzgün hatırlıyorum, 2006-2007 yıllarında Diyarbakır’a yerleştiğimde de o zamanki belediye idaresinin bu istikamette öngörülü bir projesi vardı. O vakit tahminen bir fikir, bir anlayış olarak ortadaydı. Lakin siyaseten diğer süreçler yaşadık ve kayyımlar atandı. Bazen hayıflanıyorum, kayyımlar atanmamış olsaydı ortak bir akılla yerinde dönüşüm gerçekleşebilir miydi, diye. Yani Bağlar’ın o yıllarda da bu sorunu vardı, artık sarsıntıyla birlikte daha devasa büyük bir sorun oldu. Başta Bağlar olmak üzere yerinde dönüşüm düzeneğini bütçesini de oluşturarak hayata geçirmek istiyoruz. Tabi bu merkezi hükümetten bağımsız düşünülemez. Mahallî idareler kendi başına yerinde dönüşüme bütçe, fon ayıramaz. Bunun bir biçimde merkezi hükümetle işbirliği çerçevesinde yürütülmesi lazım. Etraf Şehircilik Bakanlığı’nın ranta dayalı konut üretmenin dışında, yerinde dönüşüm ve dar gelirli insanların konut ve barınma hakkını savunan bir noktada, mahallî idareleri destekleyici bir siyaset izlemesi gerekiyor. Mahallî idareleri destekleyici adımları atması lazım. Kelamını ettiğin toplantıda iş beşerlerine da davet yaptık. Nihayetinde orada iş insanları, yatırımcılar, müteahhitler oturuyordu.
Kentin bütün zenginler de oradaydı, evet…
Onlara davet yaptık, biz onların bu kente büyük sorumluluk hissiyle yaklaştıklarını da çok uygun biliyoruz. Gerçekten bu bahiste samimi olan çok değerli bir kesim var. Biz bu kentte yatırım yapıyoruz, zenginleşiyoruz lakin bu zenginleşmenin kente dönmesi lazım diyen bir kesim. Biz de diyoruz ki, fakir halkın barınma sıkıntısı çok hayati. İnsanların başını sokabileceği iki göz yer, kullanışlı, elverişli, herkesin içine girince ‘Evet, burada yaşanır’ diyebileceği bir konut siyasetine muhtaçlığımız var. Bu nedenle onlara davet yaptık. Onlara aslında son 4 aydır davet yapıyoruz. Seçim kampanyasından bu yana bir ortaya geldiğimiz her toplantıda… Bence 8 yıllık kayyım süreci, bu kentin iş insanları etrafında de bu türlü bir hassasiyeti, dayanışmayı da açığa çıkarttı. Yanlışsız temelde tartışıp hakikat temelde bu enerjiyi kanalize edebilmek lazım. Evet, hakikaten bu kentle gönül bağı olan, bu kentte yaşayan ya da dışarıda yaşayan lakin maddi sermayesi burada olan herkesi bu çalışmaya katmak lazım. Biz de bu süreci koordine etmeye, kendi kaynağımızı, gücümüzü ortaya koymaya hazırız.
KADIN HAKLARI DAİRE BAŞKANLIĞI KURULDU
Geçmişte belediyeler bayanların yaşadığı problemleri gidermek konusunda değerli atılımlar yaptı. Lakin bayan kurumları, kayyımlarla birlikte bu sürecin zıt yüz edildiğini ileri sürüyor. Siz 5 yıllık belediye eşbaşkanlığı sürecinde bayan siyasetiyle ilgili nasıl çalışmalar yürütmeyi düşünüyorsunuz?
Diyarbakır bayan sıkıntılarını araştırma, bayan sıkıntılarına tahliller geliştirme, bayana yönelik şiddetle gayret etme ve bayan farkındalığını, toplumsal cinsiyet farkındalığını yaratma konusunda örnek kentlerden bir tanesi. Ta 2001 yılında Büyükşehir bünyesinde DİKASUM (Diyarbakır Bayan Meselelerini Araştırma Uygulama Merkezi) kuruldu. DİKASUM çok değerli alanlarda, çok değerli tespitlerle ve bayanların taleplerine ulaşarak kıymetli çalışmalar yürüttü. DİKASUM faaliyet yürüttüğü bütün mahallelerde hem bayanların gereksinimlerine karşılık oldu hem de bir bayan örgütlüğünü açığa çıkardı. Bu türlü bir çalışmanın bize ne kadar güç kattığını gördük. Büyüyen bir bayan örgütlülüğü vardı ve mesela bu periyot bayana yönelik şiddetin azaldığını, bayanların kamusal alanda iş bulabildiğini gördük. Çalıştaylar düzenlendi, kollayıcı, önleyici siyasetler tartışıldı. Yalnızca Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi bünyesinde değil, ilçe belediyelerimizin bünyesinde de bayan müdürlükleri açıldı. Birinci Adım İstasyonu, Alo Şiddet Çizgisi, Bayan Hayat Konutları, bayan kurultayları o yıllarda çok gelişti. 2000’lerin başından 2014’e kadar Türkiye bayan hareketleriyle, feminist hareketlerle, bayan hakları savunucularıyla ulusal ve memleketler arası pek çok çalıştaylar düzenledik. Müzakere toplantıları yaptık. Barış toplantıları yaptık ve bayanlar barışı nasıl ele alıyor bu coğrafyada diye tartıştık. 2016’ya gelinceye kadar daire başkanlığı bünyesinde Kadın Ekonomi Müdürlüğü, Bayana Yönelik Şiddetle Mücadele Müdürlüğü ve Kadın Politikalarını Araştırma Müdürlüğü diye üç müdürlüğümüz kuruldu. Kayyımlarla birlikte bizim büyükşehir bünyemizde bu daire başkanlığı kapatılmadı ancak bu bahsettiğim perspektifin hepsinin içi boşaltıldı. Hepsi mesleksel kurslara dönüştürüldü. Mesleksel kursları önemsiyoruz lakin bayanın hayatı kurslardan ibaret değil. Bahsettiğimiz tüm çalışmalar, kayyımlar devrinde bilakis döndü. Bayana yönelik şiddet, bayan cinayetleri arttı. Sayılarla ortada.
Hükümetin İstanbul Sözleşmesi’nden geri çekilmesi de bunda tesirli oldu…
Elbette. İstanbul Sözleşmesi’nden geri çekilmekle birlikte şiddet arttı. Zira bir çeşit cezasızlık siyaseti devreye girdi. Yerelde belediyeler gayret edecek bayana yönelik şiddetle. Kayyım belediyeleri hiçbir vakit bayana yönelik şiddetle ilgili bir tarif koymadı. Tarifi koymazsan, meseleyle gayretin nasıl olacağını da bulamazsın.
Şimdi siz ne yapacaksınız?
Kadın Siyasetleri Daire Başkanlığı müdürlüklerini süratli bir biçimde kurduk. Bayanın özne olduğu ve toplumsal cinsiyet eşitsizliğini ortadan kaldıracak siyasetler uygulayacağız. Kırsaldan başlayarak merkeze kadar bayan sıhhati alanında çalışmalar yürüteceğiz. Bayanların istihdam alanlarında yer alabileceği bir dizi çalışmayı müdürlüklerimiz başlattı. Belediyemizde toplumsal cinsiyet eğitimi dersleri vermeye başladık.
ULAŞIMLA İLGİLİ ŞİKAYETLER YARIYA İNDİ
Belediye eşbaşkanı seçildikten sonra hiç dolmuşa ya da otobüse bindiniz mi?
Samimi söyleyeyim, iki üç sefer niyetlendik fakat gerçekleştiremedik.
Toplu taşım araçlarıyla ilgili şikayetler siz ulaşıyor, değil mi? Bilhassa klimaların çalıştırılmaması ve 65 yaş üstü insanların özel halk otobüsleri ile yaşadıkları sorunlar…
Çok şikayet geliyor. Otobüslere binmesek de şikayetleri biliyoruz. Alo 153’e gelen şikayetlerin neredeyse büyük çoğunluğu otobüslerle ilgili. Gerek bizim otobüslerimiz, sürücülerin tavrı, yaklaşımı, gerekse de halk otobüslerinin tavrı, yaklaşımı. Bu, bugünün sorunu değil, bunu bilmesi lazım Diyarbakırlıların. Lakin elbette bir an önce bir çalışma yapmamızı istiyorlar. Bu da çok anlaşılır. Biz geldiğimizde otobüslerimizin durumunu anlatan birkaç şey paylaşmak istiyorum. Çok kıymetli bir şey bu. Otobüslerimizin klimaları bozuktu. Bunların hepsinin tadilatı yapıldı, tamiri yapıldı ve şikayetler kısmen azaldı. Otobüs işletmelerine baktığımızda bir enkazla karşılaştık. Toplu taşımada 322 tane belediye otobüsümüz var. 220 tanesi faal çalışıyor, geri kalan 102 tanesi her gün nizamlı arıza veriyor. Dönüp baktık, neden diye? Evet, eski otobüsler de var, doğalgazlı otobüsler var. 2015 sonrası alınmış otobüsler. Lakin toplamına baktığımızda önemli bir bakım-onarım sorunu var. Bakım-onarım maliyetinin tek bir firmaya bağlandığını gördük. Orada da bir monopol ve ranttan konuşmak zorundayız. Araçların neredeyse günlük olarak 30-40 adedinin arıza verdiği, toplamda 102 tane atıl otobüs ve her gün 30-40 tanesi tekrar arıza veriyor. Dönüp baktık, kim bu atıl otobüsleri onarıyor? İşte bir tane firma yapıyor. Tek bir firmaya bağlı kalmış. O firma belediyeyi ele geçirmiş, net söylüyoruz. Belediyenin otobüs işletmelerini ele geçirmiş. Kontrol yok. Otobüsü götürdün, o kadar para verdin, o günün bakım-onarımı bitti. Sonraki gün bu otobüs tekrar arıza veriyor ve ‘Neden?’ diye sorgulayan yok. Bu yetimin, kulun hakkıdır deyip bunun peşine düşen bir kontrol yok. Net söyleyelim, rant idaresi kendi yandaşlarını yaratıyor. Onlara nizamlı olarak bir şey aktarıyor. Mart ayındaki bakım-onarım sayıları ile Haziran ayı sayılarına baktığımızda yarı yarıya bir düşüş var. Zira sorumluluk aldık ve denetledik. Şimdiye kadar fatura kontrolü yapılmamış mesela. Biz ne yapacağız, onu da söyleyeyim. Bakım-onarım masraflarını azalttık. Kendi atölyemizi güçlendireceğiz. İşçi alımı yapacağız. Bakım-onarım atölyesi kurup kendimizi bağımsız kılmalıyız. Filomuzu güçlendirmek zorundayız. Eskimiş 85’e yakın otobüsü hizmet dışına çıkartmamız gerekiyor. Bir an önce yenilerini alıp eskileri satışa sunacağız. Ve bu halka nitekim makus muamele eden sürücülerle yollarımızı ayıracağız. Kimse belediye insanları işten çıkarıyor algısı çıkartmasın. Bu halka gerçek temelde hizmet vermeyenle biz yollarımızı ayırmak zorundayız. Kim olursa olsun, ne olursa olsun bunu yapmak durumundayız. Halk otobüsü sürücüleri, 65 yaş üstünü, engellileri almıyorum, diyorlar. Bununla ilgili aylardır çaba ediyoruz. Halk otobüsü kooperatifçileriyle de gayret ediyoruz. Engellileri, yaşlıyı, indirimli yolcuyu alacaksın. İnsanlara makûs muamele etmeyeceksin. Direksiyonun başında kimseye küfür etme hakkın yok. Hakaret etme hakkın yok. Çocuk otomobilli olan bayanı da alacaksın, pazar arabası olan erkeği de alacaksın.
Şehrin su sorunu da artmaya başladı. DİSKİ haberlere çok bahis oldu. Su sorunu çözülebilecek üzere görünüyor mu?
Maalesef 8 yıl boyunca bu kentin kanalizasyon, su gereksinimlerine yanıt olacak, sıkıntıları çözecek bir anlayış olmadı. İçme suyu ve kanalizasyon sorunu ile karşı karşıya kaldık. Halihazırda kent genelinde 368 mahallemizde içme suyu sorunu var. 1036 mahallemizde de kanalizasyon sorunu var. Bu enkazı da kayyımdan devraldık. Bunları çözmek zorundayız. Bunu çözmek için âlâ bir takımımız çalışıyor. Elbette 8 yılda biriken problemleri çabucak çözmek mümkün değil. Biraz vakte, projelere ve kaynak bulmaya gereksinimimiz olacak. Bunlar için de çalışmalarımız devam ediyor.
ÇOK LİSANLI KREŞLER HAYATA GEÇİRİLECEK
Belediye hizmetleri ortasında çok lisanlı kreşler vardı. Kayyımlar bu kreşleri kapatmadı lakin bu kreşlerin içeriğini değiştirdi. Kreşler eski kimliğine kavuşacak mı?
Eskinin tecrübeleriyle bugünün kaidelerine uygun kreşler açacağız çocuklar için. İki büyük kreş açmıştık o vakit. Bunların devamını ve sürdürülebilirliğini yeni devir için hazırlayacağız. Eylül 15 itibariyle bu kentin, bu halkın hizmetine sunacağız. Erişilebilir, ucuz, konforlu, çok lisanlı bir kreş hizmeti sunacağız belediye olarak. Bunlarla birlikte her mahalleye bir kreş projemiz de var. Bayan Ömür Konutları’nda de kreşlerimiz var ve onların da içeriği çok lisanlı olacak. Kreş hizmeti çalışmasını hem pedagojik olarak hem de çağın, çocukların ve ebeveynlerin gereksinimlerine nazaran tekrar düzenleyeceğiz. Bir de kayyım vaktinde kurulmuş Mola Konutları var. Bunlar yarım vakitli çalışıyor. Engelli evlatları olan ailelerin Mola Konutları’ndan faydalandıklarını lakin yetersiz bulduklarını gördük. Bunun müddetini tam güne çevireceğiz. Hem koşullarını düzelteceğiz hem işçi düzeyini arttıracağız. Mola Konutları değerli bir muhtaçlığı karşılıyor. Bu kentte 140 binden fazla engelli insan yaşıyor. Onların da gereksinimini karşılayacak bir dizi toplumsal siyaset fikirleri var. Biliyorsunuz bir çalıştay yaptık. 140 bini aşkın engellinin gereksinimlerine yanıt verip kentin otobüs, ulaşım, kaldırım, yol ve gibisi her türlü altyapısını, üst yapısını engellilerin erişeceği hale getirmek, engelli istihdamını kentte ve belediyelerde arttırmak için ve en değerlisi engellilere yönelik negatif kültürle uğraş edeceğiz.
PARAYI HAKİKAT YÖNETEREK PROJELERİMİZİ GERÇEKLEŞTİRECEĞİZ
Eski projelerden, kayyımların tahribatından ve projelerinizden konuştuk. Artık bunları yapmak için para bulmanız lazım ve belediyenin borçları var. Parayı nasıl bulacak, projelerinizi nasıl hayata geçireceksiniz?
Evet, parayla olacak işler bunlar. Öncelikle paranın hakikat yönetilmesiyle olacak işler bunlar. Hakikat, kayyım idaresi bizi borca soktu zira parayı yanlışsız yönetmekle ilgili hiçbir öngörüleri yoktu, gereksinimleri da yoktu. Belediyenin şirketleri eksideyse parayı hakikat kullanamadıkları içindir.
Biz bir sefer bütçeyi hakikat kullanmak için bir bütçe planı yapacağız. Tasarruflu bir plan yapacağız. Bu tasarrufun son 3-4 aydır hakikaten işe yaradığını ve bütçeye yansımalarını görüyoruz. Bunu sürdüreceğiz ve kaynaklarımızı hakikat kullanacağız. Büyük projelere bütçe oluşturmak için kredi, fon, hibe bulmaya çalışacağız. Borç da alacağız gerekirse. Elbette kolay olmayacak lakin kamu hizmeti de bu türlü bir şey. Borç yapmadan kamu hizmeti sunamazsınız. Ancak borcun da bir ayarı vardır. Tıpkı vakitte kendi gelirlerimizi de arttıracağız. Kaynak geliştirme daire başkanlığımız çalışıyor ve artıya geçtiğini görüyoruz. Bunu sayılarla söylemek mümkün. Dairelerimiz çalışıyorlar. Çok sağ olsunlar, bizi artıya geçirdiler. Eksi olduğumuz yerden artıya geçebiliyorsak geleceğe umutla bakabilmeliyiz. Bu belediye gelir üretebilir, kaynaklarını üretebilir ve yanlışsız kullanabilir. Değerli olan bu.
EŞ BAŞKANLIK DEMOKRASİYİ VE ÇOĞULCULUĞU GELİŞTİRİR
Peki eş başkanlığa alıştınız mı? Ya da şöyle sorayım, eş lideriniz ile anlaşıyor musunuz?
Eş başkanlık hoş bir sistem, demokratik bir sistem. Türkiye’nin tamamı için öneriyoruz.
Kimi mevzularda ihtilaf olmuyor mu? Oluyorsa, bu İhtilaf nasıl çözülüyor?
Yaşamın kendisi ihtilaftır. Bir mevzuyu ortaya koyarsınız, çeşitli fikirler olur. Tartışırsınız, müzakere edersiniz ve oradan bir sonuçla çıkarsınız. O sonuca da daima birlikte hürmet duyarsınız. Eş başkanlık da bunu gerektiriyor. İdarenin tamamı bu türlü çalışıyor aslına bakarsanız. Biz daima diyoruz, eş başkanlık yalnızca iki kişinin birtakım alanları paylaştığı bir idare biçimi değildir. Eş başkanlık, hizmeti nasıl daha uygun yaparız, diye uyumu büyüten bir idare biçimidir. Bizim uyumumuzda, her hafta buluştuğumuz beş daimi encümenimiz, genel sekreterimiz, yardımcılarımız, küme eş sözcülerimiz var. Seçilmişlerin ve atanmışların birlikte süreçleri yürüttüğü, DİSKİ’nin ve avukat arkadaşlarımızın da katıldığı, geniş bir yapı. 15 kişinin ortaklaşa alacağı kararlar halka yararlı olacaktır. Tek bir kişinin alıp uyguladığı kararın yansımalarını ülkede ve kentimizde görüyoruz. Sekiz yıllık kayyım pratiğinde tekçi bir anlayış karar vermiş, uygulamış, yapmış. Biz bunun aksini savunuyoruz. Çoğulculuğu, katılımcılığı, kendi lokal idare sistemimizde bunu savunuyoruz. Bu türlü baktığın vakit eş başkanlık çok olumlu bir şey, yararlı bir şey. Bu demokratik sistemi geliştirebilmek çok değerli. Zira bayan eş liderlerin olduğu tüm vilayet, ilçe, büyükşehir belediyelerimizde bayan siyasetlerinin, bayana has çalışmalarının, bayan istihdamının, bayanların yönetici kademesinde yer almasının, kelam ve karar sahibi olmasının imkanları açılır. Eş başkanlık sistemi demokrasiyi ve çoğulculuğu geliştirir. Kuşkusuz dezavantajları var, ancak minimize ediyoruz.