SME’ler yani toplumsal medya etkileyicileri geniş kitlelere ulaşarak takipçilerini etkileyen ve yönlendiren bireyler. Bir evvelki yazıda devletin Toplumsal Medya ile Klasik Medya’nın kurallarını eşitlemeye çalıştığına dair bir yorum yapmış ve bu maksatla iki medya ortasında bir analoji kurulduğunu ve kaideler açısından bir simetri yaratılmaya çalışıldığını söylemiştim.
Peki, o halde etik ve maddeleri gözeten bir SME olmak için neler yapmalıyız? Ticaret Bakanlığı tarafından yayınlanan Sosyal Medya Etkileyicileri Tarafından Yapılan Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Hakkında Kılavuz, SME’lerden şunları bekliyor:
Video paylaşım mecralarında yapılan reklamlar (Madde 7)
Reklamların Belirtilmesi: YouTube ve Instagram TV üzere platformlarda, görüntülerde ve canlı yayınlarda reklam içerikleri belirtilmelidir.
Açıklama Zaruriliği: Reklamlar için yazılı ve kelamlı olarak şu tabirlerden biri kullanılmalıdır:
• “Bu görüntü [reklam veren] reklamlarını içermektedir.”
• “Bu görüntü, [reklam veren] ile fiyatlı iş birliğini içermektedir.”
• “[Reklam veren]’in takviyeleri ile.”
• “Bu eserleri [reklam verenden] armağan olarak aldım.”
• “Ürünleri bana gönderdiği için [reklam verene] teşekkürler.”
Fotoğraf ve ileti paylaşım mecralarında yapılan reklamlar (Madde 8)
Reklamların Belirtilmesi: Instagram, Facebook, Twitter üzere platformlarda fotoğraf yahut bildirilerle yapılan reklamlarda belirtilmelidir.
Etiket Kullanımı: Aşağıdaki etiketlerden biri kullanılmalıdır:
• #Reklam
• #Reklam/Tanıtım
• #Sponsor
• #İşbirliği
• #Ortaklık
• “@[Reklam veren] ile işbirliği”
• “@[Reklam veren] tarafından sağlandı.”
• “@[Reklam veren] tarafından ikram olarak alındı.”
Podcast mecrasında yapılan reklamlar (Madde 9)
Reklamların Belirtilmesi: Podcast yayınlarının başında, ortasında ve sonunda reklam içerikleri belirtilmelidir.
Açıklama Zaruriliği: Aşağıdaki açıklamalardan biri kullanılmalıdır:
• “Bu podcast, [reklam veren] hakkında reklam içerir.”
• “Bu podcast, [reklam veren] ile fiyatlı bir iş birliğinden oluşmaktadır.”
• “[Reklam veren]’in takviyeleri ile.”
• “Ürünleri (podcastimde bahsettiğim) [reklam verenden] ikram olarak aldım.”
Kısa periyodik içeriklerde yapılan reklamlar (madde 10)
Reklamların Belirtilmesi: Snapchat ve Instagram öyküleri üzere kısa vadeli içeriklerde belirtilmelidir.
Etiket Kullanımı: Aşağıdaki etiketlerden biri kullanılmalıdır:
• #Reklam
• #Reklam/Tanıtım
• #Sponsor
• #İşbirliği
• #Ortaklık
• “@[Reklam veren] ile işbirliği”
• “@[Reklam veren] tarafından sağlandı.”
• “@[Reklam veren] tarafından armağan olarak alındı.”
Yeniden hizalanmak
Aslında bakarsanız bütün bunlar yani her iki yazıda da bahsi geçen bahislerin hepsi dürüstlük, itimat, adalet, eşitlik, sorumluluk, ahlak vb. kavramları öne çıkaran hususlar. Bu sebeple de hiçbirinde korkulacak bir şey olmadığını düşünebiliriz. Bizler kendi kendimize bu kozmik bedelleri gözetemiyor, var edemiyor ya da işletemiyorsak, büyük otoritenin bize bunu zorla yaptırması kaçınılmaz. Gerçekten hayat da böyledir, o denli değil mi?
Belki de burada açıklığa kavuşturulması gereken sorular şunlar olabilir:
1. Kimler SME olarak kabul edilecek, kimler edilmeyecek? Sıradan faniler de okudukları kitapları, kullandıkları bir eseri ya da gittikleri bir restoranı paylaşamayacak mı?
2. SME olmayan bireylerin, satışına aracılık ettikleri eseri şahsî hesaplarında tanıtmaları da bu kapsama girecek mi?
3. Bir SME artık attığı her adıma dikkat etmek zorunda mı olacak?
4. Örtülü reklam kavramı neleri kapsıyor ve kapsamıyor?
5. İnsan iradesi, “tüketici” tarifi içine alındığında aslında ona bir kısıtlama, erişim manisi mi getirilmiş olunuyor?
6. SME için ferdî tecrübelerini ve bağımsız incelemelerini paylaşmanın önü kapandı mı?
7. SME’nin bir eser ya da hizmet için yaptığı negatif yorumlar da incelemeye tabi mi?
Kabul etmeliyiz ki devlet hak ve sorumluluklar konusunda birebir biçimde şeffaf olmalı. Belirsizlikler üzerine konulan kurallar, içinde açıkların olduğu yasaklar ve cezalar insanları gafil avlamak olacaktır. SME ya da sıradan fani, vatandaşından beklediği sorumluluğu devlet de vatandaşlarına karşı duymalı ve yoruma açık yasaklar yerine net, berrak ve ayırt edilebilir tanımlar üzerinden ilerlemeli.
Bakalım gelecek günler, öbür nelere gebe…*
Serinin bir sonraki yazısında Av. Derya Güler ile bir röportaj yaptım. Muğlak kalan birçok mevzuyu kendisine sordum. Röportajı “Kim Influencer Kim Değil?” başlıklı bir sonraki yazıda okuyabilirsiniz.
*Bu yazıyı yazdığımda Instagram erişime kapanmamıştı, meğerse gelecek günler erişim yasağına gebeymiş!
X
Bu makalede öne sürülen fikir ve yaklaşımlar büsbütün muharrirlerinin özgün fikirleridir ve Onedio’nun editöryal siyasetini yansıtmayabilir. ©Onedio