Seyhan Akıncı – GalataPerform tarafından düzenlenen oyun müellifliği odaklı tiyatro şenliği Yeni Metin Şenliği bu yıl 11’inci kere gerçekleşiyor. Teması “Korku” olarak belirlenen ve dün başlayan Yeni Metin Şenliği, 4 Aralık’a kadar DasDas Açık Sahne’de devam edecek. Şenlik tıpkı vakitte memleketler arası yapısının altını çizerek “Sınırlar Ötesi Tiyatro” kapsamında Türk muharrir ve direktörlerle yurt dışından gelen müellif ve direktörleri buluşturan bir alan yaratıyor. Yeni Metin Atölyeleri’nde dehşet teması kapsamında yazılan altı yeni oyun okuma tiyatrosunun yanı sıra dört kısa oyundan oluşan bir Direktörlük Projesi de programda yer alıyor. Festivalde ayrıca iki yapım var. 2019 şenlik programında Yılın Oyunu seçilen “Kalanlar” ve bu sene bir yenilik olarak Açık Davet ile müracaatlar ortasından seçilen yeni tiyatro Reka Kolektif’in çalışması “Aşalım Bunları.” Programda muharrir ve direktörlerle oyun sonrası söyleşiler, yurt dışından gelen yazarlarla atölyeler ve bir panel de yer alıyor. Biz de şenliğin seyahatini GalataPerform kurucusu Yeşim Özsoy ile konuştuk.
Metinler basılıyor
Festivalin yola çıkış öyküsünün temelinde yeni bir oyun müellifi olarak kendi yaşadığı meseleler olduğunu belirten Özsoy “Yeni oyun yazımına ve tiyatro biçimlerine odaklanan, uzun soluklu ve memleketler arası bir proje Yeni Metin Yeni Tiyatro Şenliği. Türkiye’de aktüel olanı çağdaş bir sahne lisanıyla nasıl tiyatroda yaratırız oyun müellifliği alanını nasıl geliştiririz sorunsalları üzerinden söyleşiler, atölyeler ve o vakit daha pek ilgi görmeyen oyun okumaları düzenlemeye başladık ki artık 2022’ye geldiğimizde örneğin oyun okumaları alanında bir imza olduk. 100’ü geçmiştir bu alandaki çalışmalarımız” diyor. Oyun yazmaya başlayan birinin seyahati hakkında pek azımızın fikri var. Münasebetiyle bu seyahati Özsoy’dan dinlemek istiyoruz: “Oyun yazmaya başladığımda ne büyük tiyatrolar oyun muharriri arıyordu ne de devlet ve kent tiyatroları bu türlü bir arayıştaydı. Senelerce yazabilirsiniz fakat oyununuz sahnelenmeyebilir. Bu atmosferin değişmesi için yola çıktık tam 16 yıl evvel. İsmini de Mark Levitas, Ceren Ercan, Dilek Altuntaş üzere bedelli tiyatrocularla bir arada bulduk ve konsepti geliştirdik.”
Projenin en başına dönersek; 2009 ve 2010’da, İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başşehri Ajansı’nın da takviyesiyle milletlerarası bir boyut kazandığını söylüyor Özsoy. Bu sene birinci sefer Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın Türkiyeli müellifler için Telif Hakları Müdürlüğü’nden dayanak çıkardığını anlatıyor Özsoy, bu seyahatin kıymetli noktalarının altını çizerken. Ayrıyeten şenlik birkaç yıldır Habitus Kitabevi ile gerçekleştirdiği iştirak sayesinde metinleri basılı kitap olarak da seyirciye ve tiyatroculara ulaşmasını sağlıyor.
Doğa karşısındaki mağlubiyet
Bu yıl tema olarak “Korku” belirlenmiş durumda. Epeyce tanınan olan tipi neden seçtiklerini Yeşim Özsoy şöyle aktarıyor: “İlk sene temayı Enzo Cormann, ‘Felaket’ olarak belirlemişti. Sonrasında ‘Şehir ve Beden’, ‘Hayvan’, ‘Gelecek’, ‘Çöp’, ‘Rüya’, ‘Yabancı’ üzere temalarımız oldu. Bu yılın teması Danimarka’dan ağırladığımız muharrir ve direktör Christian Lollike’nin oyunundan yola çıkarak belirlendi. ‘Kozmik Korku’ adlı oyun temelinde global olarak sona yaklaşan dünyamızın iklim ve tabiat karşısındaki yenilgisini ironik bir lisanla işliyor. Oyunun birebir vakitte dramaturgu ve Christian’ın Kopenhag’daki tiyatrosunun dramaturgu Anders Thrue Djurslev ile bir arada belirlediler. ‘Sahne, kaygılarımızı yansıtmalı ve mercek altına mı almalı, yoksa endişelerimizin üstesinden gelmemize aracılık mı etmeli? Umudun önkoşulu kaygılarla yüzleşmek midir?’
“Etkileşim ve gelişim alanı yaratıyor”
Disiplinlerarası etkileşim tiyatro için epey kıymetli. “Sınırlar Ötesi Tiyatro” buna hizmet ediyor. Özsoy, bu etkileşimin tiyatro için değerinden kelam ederken “Dünyadaki örnekleriyle konuşan, irtibat kuran bir tiyatro dünyası yarattığımız sürece bir ülke tiyatrosundan bahsedebiliriz. Bu manada 15’e yakın farklı ülkeden ismi buradaki tiyatrocularla buluşturmak çok kıymetli bir etkileşim ve gelişim alanı yaratıyor. Bu yolla hem dünyada neler olduğundan, farklı vizyonlardan haberdar oluyoruz hem de atölye iştirakçilerimiz dahil tüm tiyatro alanında bu etkileşime giren tiyatrocularımız gelişiyorlar; onlar da vizyon sahibi oluyor” diyor.